Het spijsverteringsstelsel

Het spijsverteringsstelsel

De spijsverteringsorganen

Om het voedsel te kunnen opnemen (in ons interne milieu) moet het voedsel in kleine, opneembare moleculen worden afgebroken. Deze afbraak wordt de (spijs)vertering genoemd en vindt plaats in het spijsverteringsstelsel. Via resorptie komen deze voedingsstoffen in ons interne milieu (bloed/lymfe) terecht.

Het spijsverteringsstelsel bestaat uit de organen waardoor het voedsel heen gaat. Daarnaast bevat het spijsverteringsstelsel enzymproducerende organen.

Organen waar het eten daadwerkelijk doorheen gaat;

  • mondholte;
  • slokdarm;
  • maag;
  • twaalfvingerige darm;
  • rest dunne darm;
  • dikke darm;
  • endeldarm.
 
Enzymproducerende organen

Enzymen worden gemaakt door enzymklieren. Dit zijn exocriene klieren, die hun product naar buiten (het externe milieu) afgeven. Dit in tegenstelling tot endocriene klieren. Deze klieren (zoals hormoonklieren) geven hun product af aan het bloed.

Enzymproducerende organen:

  • speekselklieren;
  • maagwandklieren;
  • alvleesklier;
  • enzymproducerende darmcellen.
Functies van de spijsverteringsorganen

Mondholte: mechanisch kleiner maken en mengen van het eten met speeksel met daarin enzymen (afbraak koolhydraten).

Slokdarm: verbindt de mond met de maag.

Maag: vertering m.b.v. enzymen van eiwitten en doden van bacteriën (door lage pH).

Twaalfvingerige darm en rest dunne darm: opname van voedingsstoffen richting het interne milieu (bloed en lymfe).

Alvleesklier: produceren van enzymen voor de afbraak van koolhydraten, eiwitten en vetten. Produceren van de hormonen insuline en glucagon (zie filmpje).

De lever produceert gal. Gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas, totdat er in de twaalfvingerige darm voedsel komt dat vet bevat. Gal emulgeert vetten; het verdeelt een grote vetdruppel in kleiner druppeltjes. Daardoor kan lipase op meerder plekken tegelijkertijd het vet afbreken. Gal bevat zelf geen enzymen, gal helpt bij de vertering van vetten.

 

Dikke darm: terugresorptie van water en de vertering van celwanden (rondom plantencellen, groente en fruit) m.b.v. darmbacteriën (darmflora). Deze darmbacteriën maken het enzym cellulase waardoor de cellulose van plantencellen (volkoren producten, groente en fruit) kan worden verteerd. Mensen kunnen dit enzym niet maken en hebben dus voordeel van een goede darmflora. De darmbacteriën krijgen in ruil verteerde voedingsstoffen zoals glucose. Deze vorm van samenleving (symbiose) wordt mutualisme genoemd.

Darmperistaltiek

Om het voedsel door het spijsverteringskanaal te laten gaat maken de darmen een knijpende beweging. Afwisselend worden de kringspieren en de lengtespieren in de darmwand samengetrokken. Dit wordt darmperistaltiek genoemd. Net achter de voedselbrij trekken de kringspieren samen. Ten hoogte van de voedselbrij trekken de lengtespieren samen. Zo wordt de voedselbrij voortgeduwd en gemengd met de verteringssappen. De enzymen die in deze sappen zitten krijgen zo goed de kans om hun werk te doen; het verkleinen van de voedingsstoffen zodat resorptie mogelijk is.

Antiperistaltiek

Wanneer de persistaltiek de verkeerde kant op gaat, noemen we dit antiperistaltiek. Zo gaat bij braken (overgeven) de peristaltiek  in de slokdarm richting de mond. Op deze manier kan bijvoorbeeld een voedselvergiftigng voorkomen worden.

Vezels

In plantaardige producten (volkoren granen, groente en fruit) zitten celwanden. Deze celwanden kan de dunne darm niet verteren. Deze onderdelen van het voedsel worden vezels genoemd. Deze vezels komen in de de dikke darm. De bacteriën in de dikke darm maken het enzym cellulase dat de cellulose in de celwanden van de opgegeten planten kan verteren. De bacteriën kunnen niet alle materialen van celwanden verteren. Deze onverteerbare vezels hebben een positief effect op de darmperistaltiek. Daarmee zorgen ze voor een goede stoelgang. Onverteerde voedingsvezels verlaten het lichaam via de ontlasting.

 

 

Parts of the figures were drawn by using pictures from Servier Medical Art. Servier Medical Art by Servier is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 Unported License (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/).